Ερώτηση: Πολλές δημοσιευμένες μελέτες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα εμβόλια δεν προκαλούν αυτισμό. Πώς προέκυψε αυτό;

Απάντηση: Πράγματι μεγάλος αριθμός υψηλού επιπέδου δημοσιευμένων μελετών σε έγκριτα περιοδικά συνέκρινε μεγάλους αριθμούς εμβολιασμένων και ανεμβολίαστων παιδιών για πολλά χρόνια. Η μεγαλύτερη μελέτη περιέλαβε 537.303 παιδιά που γεννήθηκαν στη Δανία και βρέθηκε ότι τα ανεμβολίαστα είχαν τις ίδιες πιθανότητες να αναπτύξουν αυτισμό, όπως τα εμβολιασμένα [1]. Όταν τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης συγκρίθηκαν με τα αποτελέσματα εννέα (9) άλλων  μελετών που αφορούσαν 1.500.000 παιδιά που ζούσαν σε διαφορετικές χώρες, οι ερευνητές επιβεβαίωσαν ότι δεν ήταν υπεύθυνα τα εμβόλια για εμφάνιση του αυτισμού [2].

Ερώτηση: Τότε, τί προκαλεί τον αυτισμό;

Απάντηση: Δεν είναι ακριβώς γνωστό, γιατί κάποια παιδιά αναπτύσσουν αυτισμό. Η ιδέα ότι τα εμβόλια προκαλούν αυτισμό ήταν ελκυστική σε κάποιους ανθρώπους που ήθελαν να βρουν μια απάντηση. Όμως, η ιδέα  προέκυψε από λίγες, μόνον, μελέτες που είχαν άσχημα σχεδιασθεί και αποδείχθηκαν λανθασμένες στη συνέχεια. Η τρέχουσα έρευνα δείχνει ότι ο αυτισμός δεν μπορεί να εξηγηθεί από μια μόνο αιτία, αλλά είναι πιθανόν να οφείλεται σε ένα συνδυασμό αναπτυξιακών, γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων.

Ερώτηση: Από πού προήλθε, λοιπόν, αυτή η παρεξηγημένη σχέση εμβολίων και αυτισμού;

Απάντηση: Το 1998, μια ερευνητική ομάδα στo Ηνωμένο Βασίλειο, με επικεφαλής τον γαστρεντερολόγο Andrew Wakefield, διατύπωσε την άποψη ότι μερικά παιδιά που είχαν λάβει  εμβόλιο ιλαράς-παρωτίτιδας-ερυθράς (MMR) ανέπτυξαν  νόσο του εντέρου και αναπτυξιακές διαταραχές, όπως αυτισμό [3]. Τα αποτελέσματα της έρευνας, στην οποία είχαν  συμμετάσχει μόνο 12 παιδιά, δημοσιεύθηκαν σε σοβαρό ιατρικό περιοδικό (Lancet). Ωστόσο, οι συγγραφείς ανακάλεσαν τον ισχυρισμό τους ότι υπήρχε σχέση μεταξύ του εμβολιασμού  με τον αυτισμό, το 2004. Το άρθρο αποσύρθηκε από το περιοδικό το 2010.Το Γενικό Ιατρικό Συμβούλιο της Βρετανίας διαπίστωσε ότι τα αποτελέσματα που αναφέρονται στο άρθρο “είχε αποδειχθεί ότι είναι ψευδή” [4]. Στη συνέχεια  δημοσιεύτηκε από το Lancet και η συγγνώμη του περιοδικού [5], 12 χρόνια μετά την αρχική δημοσίευση και αναστάτωση της κοινωνίας, αφαιρέθηκε η άδεια ασκήσεως ιατρικού επαγγέλματος από τον Wakefield στο Ηνωμένο Βασίλειο κι αυτός μετανάστευ-σε στις ΗΠΑ. Η ζημιά, όμως, για τη Δημόσια Υγεία, τα εμβόλια και το ευρύτερο κοινό σχετικά με τον τρόπο που αυτό αντιμετωπίζει καταστάσεις κρίσης και εμπιστοσύνης είχε γίνει και δυστυχώς  συνεχίζεται μέχρι σήμερα! Στο ευρύτερο κοινό θα πρέπει να περιλάβουμε και ορισμένους επαγγελματίες υγείας (γιατροούς όλων των ειδικοτήτων, νοσηλευτές, φαρμακοποιούς) και πολλούς άλλους που δεν έχουν διαρκώς επικαιροποιούμενη γνώση για τα εμβόλια, αλλά συχνά  έχουν άποψη, λανθασμένη προφανώς, που εκφράζουν κατ΄ ιδίαν ή από τα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης και μαζικής ενημέρωσης. «Μα μου το είπε ο θείος μου που είναι Παθολόγος, με απέτρεψε ο φαρμακοποιός μου, η φίλη μου, που δουλεύει στο ΠΑΙΔΩΝ, ρώτησε και δεν το έκανε στα παιδιά της κοκ».

Μετά, αφού κατέστη σαφές ότι το εμβόλιο MMR δεν ήταν το πρόβλημα, μερικοί άνθρωποι σκέφτηκαν ότι ένα συντηρητικό που χρησιμοποιείται μερικές φορές σε εμβόλια που είναι συσκευασμένα σε περιέκτες πολλαπλών δόσεων μπορεί να συνδέεται με αυτισμό. Το συντηρητικό, που ονομάζεται θειομερσάλη, είναι ένα άλας που περιέχει μια μικρή ποσότητα υδραργύρου. Το  συγκεκριμένο άλας δεν είναι το είδος της ένωσης υδραργύρου που συσσωρεύεται στο ανθρώπινο σώμα. Κανένα από τα εμβόλια που κατά κανόνα χορηγείται είναι συσκευασμένα σε περιέκτες πολλαπλών δόσεων.

Η ιδέα της χρησιμοποίησης των ξεχωριστών εμβολίων ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς προτάθηκε για πρώτη φορά από τον Wakefield, ο οποίος σημειωτέον είχε ιδιαίτερο εμπορικό ενδιαφέρον προς τούτο. Σε μελέτη από όλα τα παιδιά που γεννήθηκαν στη Γιοκοχάμα της Ιαπωνίας, διαπιστώθηκε ότι τα παιδιά που έλαβαν ξεχωριστά εμβόλια ιλαράς, παρωτίτιδας, ερυθράς  δεν είχαν λιγότερες πιθανότητες για ανάπτυξη αυτισμού από εκείνα που έλαβαν το συνδυασμένο εμβόλιο MMR. [6]. Ξεχωριστά εμβόλια για την ιλαρά, ερυθρά και  παρωτίτιδα δεν είναι διαθέσιμα σήμερα. Η μελέτη του Wakefield και ο ισχυρισμός του ότι το εμβόλιο MMR μπορεί να προκαλέσει αυτισμό οδήγησε σε πτώση των ποσοστών εμβολιασμού στις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία και αντίστοιχη αύξηση της ιλαράς και της παρωτίτιδας, με αποτέλεσμα αύξηση της νόσησης και θανάτους. Προκλήθηκε  γενικότερο κλίμα δυσπιστίας για όλα τα εμβόλια με αποτέλεσμα την επανεμφάνιση ελεγχόμενων ασθενειών που είχαν ελαττωθεί σε πολλές χώρες. [7,8,9].

Ακόμη το Ινστιτούτο Ιατρικής (ΙΟΜ) των ΗΠΑ [10] σε συνεργασία με  το Κέντρο Ελέγχου των Νόσων (CDC) [11] και η Εθνική Υπηρεσία Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου (UK NHS) [12] δεν βρήκαν κάποια σχέση μεταξύ εμβολίων και αυτισμού. Ανασκοπήσεις  της ιατρικής βιβλιογραφίας πέραν των δύο που αναφέρθηκαν στην πρώτη απάντηση παραπάνω δεν βρήκαν καμιά σχέση μεταξύ MMR και αυτισμού ή νόσου του εντέρου, αυτής που αυθαίρετα ο γαστρεντερολόγος Wakefield ονόμασε «αυτιστική εντεροκολίτιδα» [13,14,15].

Kωνσταντίνος Καρύδης, Παιδίατρος – Λοιμωξιολόγος, Αθήνα

Βιβλιογραφία

1. Madsen, KM. et al. A population-based study of measles, mumps, and rubella vaccination and autism. New England Journal of Medicine 2002;347:1477-1482.
2. Taylor, LE. et al. Vaccines are not associated with autism: an evidence-based meta-analysis of case- control and cohort studies. Vaccine 2014;32:3623-3629.
3. Wakefield AJ. Ileal-lymphoid-nodular hyperplasia, non-specific colitis, and pervasive developmental disorder in children. Lancet 1998;351:637-641.
4. Deer, B. How the case against the MMR vaccine was fixed. BMJ 2011;342:c5347.
5. Retraction – Ileal-lymphoid-nodular hyperplasia, non-specific colitis and pervasive developmental disorder in children. Lancet 2010;375:445.
6. Honda, H. et al. No effect of MMR withdrawal on the incidence of autism: a total population study. Journal of Child Psychology and Psychiatry 2005;46:572-579.
7. Poland GA, Jacobson RM The Age-Old Struggle against the Antivaccinationists N Engl J Med 2011; 364:97-99.
8. Deer, Brian (19 February 2009). “Hidden records show MMR truth”. The Sunday Times. London. Archived from the original on 14 August 2011.
9.”Study linking vaccines to autism is “fraudulent'”. Time 6 January 2011.
10.Immunization Safety Review Committee (2004). Immunization Safety Review: Vaccines and Autism. Institute of Medicine
11. Measles, mumps, and rubella (MMR) vaccine. Centers for Disease Control and Prevention. 15 May 2011.
12. MMR – FAQs”. National Health Service. 2009. Retrieved 8 January 2011.
13. Jefferson T, Price D, Demicheli V, Bianco E (2003). Unintended events following immunization with MMR: a systematic review Vaccine 2003; 21 (25–26): 3954–60.
14. Gerber JS, Offit PA  Vaccines and Autism: A Tale of Shifting Hypotheses. CID.2009;48 (4):456-61.
15. Demicheli V, Rivetti A, Debalini MG, Di Pietrantonj C (2012). “Vaccines for measles, mumps and rubella in children”. Cochrane Database Syst Rev.2012 2: CD004407.